Tarczyca – mały duży problem

Coraz więcej Po laków za pa da na choroby tarczycy. Ale spora część z nas nie zda je sobie sprawy z tego, że choruje. Podpowiadamy więc, jakie sygnały wysyła nam chora tarczyca, a także jak może my le piej o nią za dbać.

Choć waży zaledwie 20-30 gramów, to jednak ma ogromne zna cze nie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka, w tym zwłaszcza naszego metabolizmu.

Tarczyca, bo o niej tu mowa, nazwa na przez fachowców gruczołem tarczowym, to niewielki narząd endokrynny (wytwarzający hormony) zlokalizowany w okolicy szyi. Najważniejsze wytwarzane przez nią hormony to: tyroksyna zwana w skrócie T4) oraz trójjodotyronia (T3).

Eksperci alarmują, że zarówno w Polsce, jak i na całym świecie, od wielu już lat, szybko przybywa osób cierpiących na różnego rodzaju choroby tarczycy, w tym m.in. na jej nad czynność, niedoczynność, zapalenie czy też nowotwory. Według najnowszych szacunków, na choroby tarczycy cierpi już po nad 20 proc. mieszkań ców Polski, w tym przede wszystkim kobiety, które chorują na nie 9 razy częściej niż mężczyźni.

Problem jednak nie tylko w tym, że osób chorych na tarczycę systematycznie przybywa, ale również w tym, że duża część z nich nie rozpoznaje związanych z tym schorzeniem objawów (lub je bagatelizuje) i w efekcie żyje z niezdiagnozowaną chorobą, która podstępnie niszczy ich organizm.

Po czym rozpoznać chorobę tarczycy

Organizm człowieka, którego tarczyca jest z jakiegoś powodu chora, wysyła mu wiele sygnałów ostrzegawczych. – Wykryte odpowiednio wcześnie choroby tarczycy umożliwiają rozpoczęcie adekwatnego procesu leczenia, a także ograniczenie wielu groźnych powikłań dla zdrowia pacjentów – mówi prof. Ireneusz Nawrot, sekretarz Polskiego Klubu chirurgii Endokrynologicznej, który jest jednym z ekspertów zaangażowanych w realizację ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Tarczyca – otocz ją opieką”. – Szybkie chudnięcie lub przybieranie na wadze, ospałość, nadpobudliwość, osłabienie czy trudności w koncentracji
to niektóre z symptomów, które są często bagatelizowane, a jednocześnie charakterystyczne dla niedoczynności tarczycy.

Innymi objawami niedoczynności tego gruczołu mogą być: niska samoocena, depresja, wypadanie włosów, efekt „brudnych” paznokci,
opuchnięte powieki. Zupełnie inne oznaki mogą świadczyć o nadczynności tarczycy. – Nadczynności często towarzyszą uczucie gorąca, zwiększona potliwość, duszność, kołatanie serca czy drżenie rąk, nadpobudliwość,
czasami agresja. Niestety, za rów no nad czynność tarczycy, jak i jej niedoczynność mogą ze sobą współistnieć. Dla te go tak waż na jest w przypadku zaobserwowania niepokojących objawów wizyta u specjalisty podkreśla prof. Ireneusz Nawrot.

Chora tarczyca może dawać znać o sobie jeszcze na wiele innych sposobów, m.in. poprzez tzw. wole tarczycowe, czyli dość widoczne i wyczuwalne przez dotyk powiększenie tarczycy. Osoba z wolem ma nie tylko powiększony obwód szyi, ale też często odczuwa ucisk w tchawicy, co powodu je duszności i trudności z oddychaniem. Na tym nie kończy się lista możliwych objawów.

Katarzyna Dowbor, znana dziennikarka i prezenterka telewizyj na, która została ambasadorką wspomnianej wyżej kampanii edukacyjnej, opowiedziała pod czas inaugurującej ją konferencji prasowej w Warszawie, że w jej przypadku chorobę tarczycy (konkretnie chorobę Gravesa-Basedowa) rozpoznano dopiero po pojawieniu się u niej wytrzeszczu jednego oka. Innymi objawami chorób tarczycy są różnego rodzaju zmiany guzkowe, wśród których występują m.in. zmiany nowotworowe.

Osoby, u których podejrzewa się choroby tarczycy są przez lekarzy kierowane na różne badania diagnostyczne, w tym najczęściej na badania:
stężenia hormonu tyreotropowego (TSH) w surowicy krwi, stężenia hormonu T4 (czyli tzw. wolnej tyroksyny), a także badania obrazowe, takie
jak USG tarczycy. Warto w tym miejscu za znaczyć, że TSH, wbrew obiegowej opinii, nie jest wcale hormonem tarczycy, lecz hormonem przysadki mózgowej. Ale to właśnie TSH steruje tarczycą i pobudza ją do produkcji własnych hormonów.

Jak zapobiegać chorobom tarczycy

Eksperci podkreślają, że wielu przypadków zachorowań można uniknąć. W jaki sposób?
– Jest wiele czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju chorób tarczycy. Jednym z najważniejszych jest stres, który znacząco osłabia nasz układ immunologiczny – mówi prof. Marcin Barczyński, prezes Polskiego Klubu Chirurgii Endokrynologicznej. – Ryzyko to zwiększają też używki i różnego rodzaju toksyny środowiskowe, w tym m.in. smog. Dlatego, w celu ograniczenia ryzyka zachorowania, powinniśmy bardziej zadbać o higienę swojego życia. To znaczy o ograniczenie stresu, zdrowe odżywianie, dużą ilość snu, ale także wyjazdy z miasta na łono natury.

Ekspert podkreśla, że choć niedoboru jodu, także niekorzystnego dla tarczycy, już w Polsce nie mamy (z uwagi na obowiązkowe jodowanie
soli kuchennej), to jednak dla tarczycy groźny mo że się okazać także jego nadmiar w diecie. Bardzo duże ilości jodu można zna leźć np. w niektórych wodach mineralnych.

Profesor ostrzega, że nad miar jodu w diecie może wywołać m.in. autoimmunologiczne choroby tarczycy, jak np. choroba Gravesa -Basedowa czy Hashimoto. Na tym jednak nie kończy się długa lista czynników ryzyka. Oto, co zdaniem ekspertów odpowiada za bardzo szyb ki wzrost licz by zachorowań na raka tarczycy, obserwowany na całym świecie już od 30 lat. – Są to przede wszystkim: większa ekspozycja na promieniowanie jonizujące, co związane jest z częstszym korzystaniem z badań RTG, a tak że otyłość i związana z nią insulinooporność. Trzeba pamiętać, że tkanka tłuszczowa stanowi rezerwuar dla toksyn rozpuszczalnych w tłuszczach, które mają potencjał uszkadzania DNA komórek – przypomina prof. Marcin Barczyński.

Zadbaj o dietę

Kończąc zestawienie czynników ryzyka oraz czynników ochronnych, warto jeszcze wskazać składniki odżywcze, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Oprócz jodu eksperci wymieniają: żelazo, cynk, selen, witaminy z grupy B, a także witaminy C i D. Warto więc zadbać o ich odpowiednią ilość w codziennej diecie.